Name der Zeitschrift: Klio Jahrgang: 98 Heft: 1 Seiten: 362-364.

The lack of consensus in stating what Corporate Social Responsibility (CSR) exactly means has led some people to argue that the concept is too vague to offer guidance, while others suggest forgetting about theorising and instead focusing entirely on the development of practical applications such as codes of conduct, standards and reporting initiatives. This article argues that the discussion on CSR as a whole has reached this impasse because it ignores two major underlying problems. First, the fact that CSR is (...) an ideological notion: the definition and use of ‘CSR’ depends on the moral and practical views of the people and organisations involved. Secondly, the debate on CSR lacks a thorough discussion about the nature and role of the firm, the main actor when it comes to accepting and implementing CSR. After explaining our standpoint, this article winds up with the implications of this reframing for the CSR debate, for the efforts to define it and for the efforts to apply it. (shrink)

We assessed how synchronous speech listening and lipreading affects speech recognition in acoustic noise. In simple audiovisual perceptual tasks, inverse effectiveness is often observed, which holds that the weaker the unimodal stimuli, or the poorer their signal-to-noise ratio, the stronger the audiovisual benefit. So far, however, inverse effectiveness has not been demonstrated for complex audiovisual speech stimuli. Here we assess whether this multisensory integration effect can also be observed for the recognizability of spoken words. To that end, we presented audiovisual (...) sentences to 18 native-Dutch normal-hearing participants, who had to identify the spoken words from a finite list. Speech-recognition performance was determined for auditory-only, visual-only (lipreading) and auditory-visual conditions. To modulate acoustic task difficulty, we systematically varied the auditory signal-to-noise ratio. In line with a commonly-observed multisensory enhancement on speech recognition, audiovisual words were more easily recognized than auditory-only words (recognition thresholds of -15 dB and -12 dB, respectively). We here show that the difficulty of recognizing a particular word, either acoustically or visually, determines the occurrence of inverse effectiveness in audiovisual word integration. Thus, words that are better heard or recognized through lipreading, benefit less from bimodal presentation. Audiovisual performance at the lowest acoustic signal-to-noise ratios (45%) fell below the visual recognition rates (60%), reflecting an actual deterioration of lipreading in the presence of excessive acoustic noise. This suggests that the brain may adopt a strategy in which attention has to be divided between listening and lipreading. (shrink)

Behavioural ecologies in themselves can create variation in fitness interdependencies among individuals, and hence modulate the functionality of invoking historical myths. We develop this possibility for the case where coalitions form to attack and exploit enemies, or to defend and protect against hostile out-groups. We propose that invoking historical myths are functional and observed especially when groups aggressively expand.

Background Speech understanding may rely not only on auditory, but also on visual information. Non-invasive functional neuroimaging techniques can expose the neural processes underlying the integration of multisensory processes required for speech understanding in humans. Nevertheless, noise (from fMRI) limits the usefulness in auditory experiments, and electromagnetic artefacts caused by electronic implants worn by subjects can severely distort the scans (EEG, fMRI). Therefore, we assessed audio-visual activation of temporal cortex with a silent, optical neuroimaging technique: functional near-infrared spectroscopy (fNIRS). Methods (...) We studied temporal cortical activation as represented by concentration changes of oxy- and deoxy-hemoglobin in four, easy-to-apply fNIRS optical channels of 33 normal-hearing adult subjects and 5 post-lingually deaf cochlear implant (CI) users in response to supra-threshold unisensory auditory and visual, as well as to congruent auditory-visual speech stimuli. Results Activation effects were not visible from single fNIRS channels. However, by discounting physiological noise through reference channel subtraction, auditory, visual and audiovisual speech stimuli evoked concentration changes for all sensory modalities in both cohorts (p<0.001). Auditory stimulation evoked larger concentration changes than visual stimuli (p<0.001). A saturation effect was observed for the audiovisual condition. Conclusions Physiological, systemic noise can be removed from fNIRS signals by reference channel subtraction. The observed multisensory enhancement of an auditory cortical channel can be plausibly described by a simple addition of the auditory and visual signals with saturation. (shrink)

Studie over het politieke denken in de na-oorlogse Franse filosofie, met name de invloed van de Russische filosoof Kojève daarop.

As financial turmoil in Europe preoccupies political leaders and global markets, it becomes more important than ever to understand the forces that underpin the European Union, hold it together and drive it forward. This timely book provides a gripping account of the realities of power politics among European states and between their leaders. Drawing on long experience working behind the scenes, Luuk van Middelaar captures the dynamics and tensions shaping the European Union from its origins until today. It is (...) a story of unexpected events and twists of fate, bold vision and sheer necessity, told from the perspective of the keyplayers – from de Gaulle to Havel, Thatcher to Merkel. Van Middelaar cuts through the institutional complexity by exploring the unforeseen outcomes of decisive moments and focusing on the quest for public legitimacy. As a first-hand witness to the day-to-day actions and decisions of Europe’s leaders, the author provides a vivid narrative of the crises and compromises that united a continent. By revisiting the past, he sheds fresh light on the present state of European unification and offers insights into what the future may hold. (shrink)

Zijn filosofen gek? Zo ja, waarom? En ligt dat dan aan de filosoof, aan de filosofie of aan de diagnostiek? Dat zijn de vragen die in 'Diagnose van de moderne filosoof' centraal staan. Nicole des Bouvrie neemt aan de hand van het diagnostische handboek van psychiaters en psychologen (de DSM-V) de situatie van de hedendaagse denker onder de loep. Autisme, psychoses, anorexia en andere aandoeningen passeren de revue, om aan de hand van een grondige anamnese van hedendaagse denkbeelden uit (...) de westerse filosofie een diagnose te stellen. ''Des Bouvrie laat als geen ander zien hoe filosofie en waanzin zich in elkaar kunnen verstrikken, maar ook hoe ze bij elkaar een zone van vrijheid vinden.'' Filosoof Wouter Kusters, winnaar Socratesbeker 2015. (shrink)

Dit is het boek der verbazing. Over de 101 oorsprongen. Over de grote woorden en de kleine dingen: van geluk en vriendschap tot liefde en dood. Van het paradijs tot de informatietechnologie. En over alles wat daartussen ligt. Een verzameling poëtisch-filosofische miniaturen. Een brede waaier aan speelse, toegankelijke teksten die samen toch een stevig parcours vormen.

In De schijn-élite van de valse munters laat Martin Bosma, Tweede-Kamerlid voor de PVV, zien dat de anti-immigratiepolitiek van die partij in lijn ligt met het socialisme van Jacques de Kadt en Willem Drees. Hij deconstrueert het multiculturalisme van Nieuw Links, dat daarna kwam, en wijst erop dat het blind was voor steeds nijpender immigratie- en criminaliteitskwesties. In de eigen ideologie van de PVV die Bosma vervolgens tentoonspreidt, zijn echter eveneens de nodige witte vlekken aan te wijzen.

De onmacht van deskundigen om de crisis te bezweren komt voort uit een deficiënte benadering van de problemen. Volgens kunstenaar en filosofe Tine Wilde is een Artistieke Wending nodig om complexe vraagstukken zoals de crisis op te kunnen lossen. In dit artikel pleit zij voor het toepassen van de intuïtieve aanpak die filosofen en kunstenaars hanteren, 'vertraagd onbewust nadenken'. In deze houding ligt de macht vervat, waarover in principe ieder van ons kan beschikken. Dit is een indirecte macht, die (...) langer nodig heeft om zich in een ongelofelijk complexe wereld te laten gelden, maar uiteindelijk veel ‘sterker’ en duurzamer is. (shrink)

Literatuur leeft. Na een betrekkelijk stabiel maar sluimerend bestaan in de marges van de cultuurbijlagen is de literatuur sinds een jaar zowel de inzet als het mikpunt van een felle discussie. Aanstichter van deze discussie is hoogleraar moderne letterkunde Thomas Vaessens, die met zijn De revanche van de roman een vurig pleidooi hield voor de terugkeer van de literatuur naar de binnencirkel van het actuele debat. Aan zijn pleidooi ligt een diepe onvrede ten grondslag over het feit dat de (...) literatuur in de loop van de twintigste eeuw haar waarde als betekenisvolle cultuuruiting lijkt te hebben verloren. (shrink)

Afbeeldingen zijn belangrijke objecten. Ze zijn een rijke bron van informatie, onmisbaar voor een effectieve communicatie. Afbeeldingen zijn ook bijzondere objecten. Ze bestaan uit verf- of inktvlekken maar we zien er dingen in: mensen, bomen, huizen enz. Dit is vreemd want we weten allemaal dat er op het doek geen bomen zijn en geen huizen, en toch zien we ze. We vinden dit zo vanzelfsprekend dat niemand zich echt afvraagt hoe het komt. En dit is juist wat afbeeldingen wezenlijk onderscheidt (...) van al de andere objecten. De hamvraag is dan ook hoe enkele verfvlekken of potloodlijnen onmiskenbaar een boom kunnen betekenen. Met De kunst van het afbeelden presenteert J.B. Vert een samenhangende en overzichtelijke theorie over afbeeldingen. Zijn benadering is niet zoals gebruikelijk alleen vanuit de kunst maar vooral vanuit de cognitieve psychologie. Afbeeldingen zijn er immers om te worden gezien en we zien afbeeldingen met dezelfde ogen als waarmee we de wereld zien. We herkennen een object in een schilderij op dezelfde manier als we het herkennen in de wereld. Het effect van een afbeelding wordt vooral bepaald door de wijze waarop ons waarnemingssysteem is gebouwd en opereert. De lezer krijgt een uniek, uitgebreid, hanteerbaar en helder gestructureerd begrippenapparaat om afbeeldingen te beschrijven en erover te communiceren. De focus van het boek ligt weliswaar op de vlakke afbeelding, de begrippen zijn echter voor een groot deel ook op ruimtelijke en op abstracte beelden van toepassing. Joan B. Vert is 32 jaar werkzaam geweest als docent tekenen, eerst aan de Pedagogische Academie St.-Jozef te Zeist en later aan de Hogeschool Domstad te Utrecht. Hij heeft deelgenomen aan diverse ontwikkelgroepen van de Stichting Leerplanontwikkeling. (shrink)

Wij presenteren Berardi’s herwerking van de ideologiekritiek in drie stappen. Eerst schetsen wij de context waarin Berardi de ideologiekritiek herdenkt. Hij bouwt verder op de ontdekking van Deleuze en Guattari dat de taal van het kapitalisme niet de code, maar de axiomatiek is. De economische wetenschap biedt, volgens hen, mensen geen identiteit aan, maar bestaat uit een reeks commando’s die stromen van geld, arbeid, elektriciteit, enzovoort reguleert. Daaraan koppelt Berardi de observatie dat het hedendaagse kapitalisme vooral tekens verhandelt in plaats (...) van producten waarnaar zulke tekens zouden verwijzen. In een tweede stap brengen wij tegen deze opvatting in dat Berardi nog steeds vasthoudt aan de representatieve waarde van de economische wetenschap. Deze laatste zou enkel een afbeelding bieden van de realiteit en die vervalsen in het voordeel van het status quo. Sociologen uit de traditie van de actor-netwerktheorie (ANT) hebben dat echter betwist. Zij beweren dat de economische wetenschap de economische realiteit niet zozeer afbeeldt, maar actief vormgeeft. De economische wetenschap heeft de mens geschapen naar zijn evenbeeld: als homo oeconomicus. Het is dan ook een vergissing om de economische wetenschap te bekritiseren voor haar valse representaties. Zij maakt die immers waar. In een derde en laatste stap leggen wij in Berardi’s teksten een nieuw criterium bloot voor ideologiekritiek. In plaats van de economische wetenschap te bekritiseren voor haar valse uitspraken over de realiteit, moeten wij nagaan of de economische wetenschap een manier van leven promoot die mensen in staat zijn te onderhouden. De economische wetenschap is dan ideologisch als en slechts als zij een onhoudbare vorm van leven propageert. Volgens Berardi kan de hedendaagse economische wetenschap hiervan terecht beschuldigd worden. In zijn psychopathologie van het kapitalisme wijst hij immers op de negatieve psychische gevolgen van het hedendaagse kapitalisme, namelijk de instandhouding van een cyclus tussen paniek en depressie, een verlies aan betekenisvol menselijk contact en een neiging tot neurotisch vasthouden aan oude economische recepten die hun failliet reeds meermaals bewezen hebben. Niet de waarheid zal ons verlossen, maar in de verlossing ligt het ware leven. (shrink)

‘GRONDSLAGEN christelijke ethiek’ van de theoloog-ethicus J. Douma geeft een goede gelegenheid de ‘Reformatorische Wijsbegeerte’, speciaal die van H. Dooyeweerd, en haar toepassing op een vakwetenschap, te vergelijken met traditioneel-theologische c.q. klassiek-gereformeerde opvattingen over de grondslagen van de ethiek. Die vergelijking ligt voor de hand omdat het hoofdonderwerp van dit tamelijk omvangrijke boek van 413 pagina’s een filosofisch onderwerp is, geen theologie, zelfs geen theologische ethiek, maar een vakfilosofisch onderwerp. We zullen dus niet discussiëren met de schrijver over allerlei (...) onderwerpen die men gewoonlijk als ethische problemen beschouwt, want daarover zal een geplande reeks van vijf andere boeken gaan. Bovengenoemd boek echter gaat niet over een of ander ethisch vraagstuk, maar over wat de titel alleen al door de gebruikte hoofdletters, met veel nadruk stelt: grondslagen van de eigenlijke ethiek. (shrink)

In de vorige jaargang van dit tijdschrift heb ik twee artikelen gepubliceerd over de wijsgerige theologie van de zogenaamde Utrechtse school. Daarop is gereageerd door respectievelijk M. Sarot, G. van den Brink en V. Brümmer. Er zijn drie punten waarop ik de discussie graag kort wil voortzetten: logische consistentie en conceptuele coherentie als norm voor het geloof, het verfijnde realisme, en de eigen aard van de theologie in vergelijking met het concrete geloven. In feite gaat het daarbij steeds om de (...) eigen aard van het geloof. Daarin ligt ook de reden ruimte te vragen voor deze reactie. Het lijkt mij van bijzonder belang voor de theologie dat het concrete geloven op de juiste manier wordt verstaan. Alleen dan kan de theologie dit geloof werkelijk dienen. Dat geldt tegenover het gevaar van versubjectivering van het geloof evenzeer als tegenover dat van verintellectualisering. (shrink)

In hoeverre kan een literair werk bijdragen tot de ethische ontwikkeling van zijn lezers, of juist niet? Behalve een genuanceerd antwoord op deze vraag, wil dit boek premissen bieden voor een methode om de ethische inslag van een literair werk aan het licht te brengen. Dat de romans van de Nederlandse schrijver Frans Kellendonk (1951-1990) een goede casus vormen om dieper op deze problematiek in te gaan, ligt voor de hand. Kellendonk staat immers bekend als een van de meest (...) controversiële Nederlandse auteurs van het einde van de twintigste eeuw. Vandaag wordt hij vooral beschouwd als een soort profeet van het hedendaagse scepticisme omtrent de multiculturele samenleving. Zijn laatste roman, 'Mystiek lichaam' (1986), zorgde bijvoorbeeld voor een geruchtmakende ideologische rel, terwijl er volgens sommige critici geen vuiltje aan de lucht was. Kellendonks romans stellen de eenduidige lectuur ervan steevast op de proef. - [provided by publisher]. (shrink)

Willem Witteveen, a member of the Upper House for the Dutch Labour Party and professor at Tilburg University, was among the passengers on the MH17 aircraft that crashed in eastern Ukraine in July 2014. Prior to this tragic incident, he had submitted the manuscript of “De wet als kunstwerk [The Law as a Work of Art]”. The posthumous edition of the book has been augmented with a foreword by his son, Freek Witteveen, and a series of collages and miniatures. Consequently, (...) it serves as a tribute and memorial to a distinguished jurist and esteemed politician. In his book, Witteveen presents a measured critique of the neoliberal ideology that has predominated in Dutch society for numerous years and has been embraced by both conservative and progressive political factions. He posits that this ideology demonstrates limited regard for the law as an end in itself, instead primarily utilizing the law as a means for addressing social issues: 'As soon as someone discovers the possibility of establishing rules, whether or not enforced with power or carried by authority, the temptation arises to see the rule as a solution to a problem, as the instrument in the hands of the community to make the problem manageable.' (450) Witteveen problematizes this inclination by examining the central metaphor underlying it: the metaphor of the tool. In this context, the laws enacted by the legislature are analogous to the tools employed by a craftsman, such as a mechanic or carpenter. [in Dutch: Willem Witteveen, Eerste Kamerlid voor de PvdA en hoogleraar in Tilburg, was een van de inzittenden van het passagiersvliegtuig MH17 dat in juli 2014 neerstortte in Oost-Oekraïne. Vlak voor deze tragische vlucht had hij het manuscript van De wet als kunstwerk ingeleverd. De postume uitgave van het boek is uitgebreid met een voorwoord van zoon Freek Witteveen en een serie collages en miniaturen. Het functioneert zodoende als eerbetoon en nagedachtenis aan een begaafd jurist en een bevlogen politicus. In zijn boek verzet Witteveen zich op ingetogen wijze tegen de neoliberale ideologie die de Nederlandse samenleving al vele jaren domineert en die door zowel de rechter als de linkerflank van de politiek is omhelsd. Volgens hem heeft deze ideologie weinig oog voor de wet als een doel op zichzelf, maar gebruikt ze de wet vooral als middel voor het oplossen van maatschappelijke problemen: ‘Zodra iemand de mogelijkheid ontdekt om regels vast te stellen, al dan niet met macht gehandhaafd of door gezag gedragen, doet zich de verleiding voor om de regel als een oplossing van een probleem te zien, als het instrument dat de gemeenschap in handen heeft om het probleem hanteerbaar te maken.’ (450) Witteveen problematiseert deze impuls door te kijken naar de centrale metafoor die eraan ten grondslag ligt: de metafoor van het gereedschap. Hierin worden de wetten van de wetgever vergeleken met het gereedschap van een ambachtsman, zoals een monteur of timmerman.]. (shrink)

Conquest of Abundance, het door mij als editor postuum uitgebrachte laatste boek van Paul Feyerabend, gaat – zoals hij schrijft in Killing Time – over werkelijkheid. Het gaat met name over de veranderbaarheid van de werkelijkheid, die besloten ligt in de inherente onbepaaldheid van elke werkelijkheid, waardoor begrippen en betekenissen altijd kunnen verschuiven en soms kunnen omslaan. Conquest of Abundance wil inzicht geven in de inherente openheid en mutabiliteit van werkelijkheden en in de processen van werkelijkheidsverandering.

Kan de wetenschap alles verklaren? Brian Ridley, zelf een natuurkundige, zoekt een antwoord op deze en andere vragen in deze boeiende studie naar zowel de reikwijdte als de grenzen van de wetenschap. Volgens Ridley ligt aan het wetenschappelijke denken een wereld van 'magische ideeën' ten grondslag, en hij betoogt dan ook dat wetenschap meer overeenkomst met magie heeft dan wij vaak aannemen. In het boek wordt ook ingegaan op de vaak veronachtzaamde relatie tussen natuurwetenschap en wiskunde. De auteur koppelt (...) dit op elegante wijze aan een fascinerende bespreking van relativiteit en kwantumtheorie, aldus onderstrepend dat er binnen de wetenschap vele perspectieven mogelijk zijn. Wetenschap is boeiende lectuur voor iedereen die geïnteresseerd in de huidige stand van zaken in de wetenschap en de richting waarin zij zich ontwikkelt. (shrink)

Nu we de totale vrijheid hebben bereikt, heeft het weinig zin meer om over zonden te spreken. Als vanzelf wordt het toch weer interessant om over deugden na te denken: een positieve eigenschap waarover we beschikken of een goede manier van handelen. Rik Torfs treft die deugden aan op onverwachte momenten, wanneer we ons met humor proberen te beschermen, de eindeloosheid van onze wereld toch begrenzen of eenvoudigweg praten met elkaar. Even scherpzinnig als verontrustend beschrijft Torfs hoe wij, hypermoderne mensen, (...) meer mens proberen te zijn en hoe we onderweg het spoor bijster raken. Een teveel aan rationaliteit ligt volgens hem bijna altijd aan de basis van overspannen gevoelens over onszelf en foute inschattingen van de wereld, of het nu gaat over de manier waarop we ons persoonlijke geluk benaderen, over migratie denken of met onze eigen sterfelijkheid omspringen. Net omdat mensen geen rationele of volmaakte wezens zijn, is het beter om van de nood een deugd te maken. (shrink)

Dit artikel tracht de grondslagen te leggen voor een aannemelijke theorie van organisatie. Het zet uiteen, dat het vermogen van iedere bevolkingsgroep, de hulpmiddelen effectief aan te wenden, in de eerste plaats afhankelijk is van de voorschriften en regelingen, die zij aanneemt voor de contrôle van haar natuurlijke hulpbronnen en productiemiddelen en de distributie van inkomen. Deze regels en voorschriften vormen tezamen hetgeen een georganiseerd proces wordt genoemd. De voornaamste stelling van het artikel is deze, dat een organisatie een groeiend (...) model is van relaties tusschen volken en de materialen in hun omgeving. Er zijn bepaalde relatie-beginselen, die een organisatie tot een levend geheel, haar endogenetisch, maken, d.w.z. haar uit zichzelf de energie doen voortbrengen om haar eigen levensprocessen te onderhouden. Een schending van deze principes -- zoo zet de schrijver uiteen -- veroorzaakt een vermindering van de levensvatbaarheid der organisatie, zoodat de energie, die noodig is om haar geraamte bijeen te houden van buiten-af moet worden aangevuld, d.w.z. uitwendig moet zijn ten opzichte van haar eigen activiteiten. Het schema van zulk een organisatie wordt exogenetisch genoemd. Een aantal voorbeelden wordt gegeven, om deze stelling te ondersteunen en de principes worden met een aantal gevallen geïllustreerd. De stelling toont aan, dat het sociale organisme de tendentie heeft exogenetisch te worden, wanneer het er niet in slaagt, de eischen van den mensch behoorlijk met die van zijn technologie in overeenstemming te brengen. De basis van deze verhouding, zoo toont de schrijver aan, ligt in drie integratiepunten, namelijk: 1. Het punt, waarin de relaties van individuen en groepen tot de natuurlijke hulpbronnen zijn bepaald. 2. Het punt, waarin de relaties van individuen en groepen tot de productiemiddelen zijn bepaald. 3. Het punt, waarin de betrekkelijke rechten van kapitaal en arbeid ten opzichte van de geproduceerde goederen zijn bepaald. Het artikel eindigt met een voorgesteld schema van organisatie van de sociale en economische krachten, die samenkomen in deze punten. (shrink)

Een vloeiende lijn, een cirkel, een paar rechte lijnen en daarna een kromme. Om dit voor ons te kunnen zien hebben wij het vermogen van verbeelding nodig. Verbeelding is heel belangrijk voor de mens en is er altijd. In dit boek ligt het accent op de relatie tussen verbeelding en kunst, op verbeelding die visuele beelden schept, geschreven door de filosoof Onno Zijlstra. Een belangrijke rol is in het boek weggelegd voor de achttiende-eeuwse filosoof Immanuel Kant en zijn denken (...) over verbeelding. Met dit boek wil Onno Zijlstra ons verleiden tot kijken, opnieuw kijken en nog eens kijken. (shrink)

Intensive Science and Virtual Philosophy cuts to the heart of the philosophy of Gilles Deleuze and of today's science wars.At the start of the 21st Century, ...

Las siguientes páginas versan sobre la idea del Estado en la obra de José Ortega y Gasset, mostrando los cambios que en torno a aquella idea se producen en su pensamiento. En un primer periodo de mocedad, Ortega idealiza el papel de Estado influido por la tradición del pensamiento clásico y germano. En un segundo momento, a partir de la programática fecha de 1914, se producirá un giro en su pensamiento, quedando el Estado al servicio de la sociedad o la (...) realidad nacional, y por lo tanto en una posición “subalterna” frente a la posición dominante que Ortega le concedía en sus primeros años como intelectual. (shrink)

Behalve onze volledige erkenning dat in het Stoïcisme een duidelijke herinnering ligt aan Gods overmachtige openbaring van zijn scheppingsorde, is ook met waardering te melden dat de Stoa een sterk besef heeft gehad van een onder de oppervlakte van het actieve leven gelegen diepere dimensie van de zogenaamde zedelijke deugden. Zelf spreek ik liever van ‘disposities’, de eerste onderlaag in de structuur van de concrete menselijke activiteiten.De genoemde stoïsche gedachte is van belang in het licht van de latere ontwikkelingen (...) van de praxeologie, met name in de zogenaamde goederenethiek, plichtenethiek of verantwoordingsethiek. ‘Gezindheidsethiek’ in diverse wijsgerige stromingen kon daarbij aanknopen. Dit was inderdaad een bij de Stoa positief te waarderen voortzetting van een reeds bestaande Sokratische, Platonische en Aristotelische traditie. Het is een goede weerstand tegenover elke tot de oppervlakte van het handelen beperkte visie, die dit oppervlakte-niveau, deze boven- of buitenkant, abstraheert, verzelfstandigt en overschat. Een denken in deze trant van wetticisme en activisme, van formalisme, legalisme en verjuridisering van de moraal, is met de reformatorische wijsbegeerte te weerstaan vanuit haar analyse van de dieptedimensies in de actstructuur: acten, disposities, ethos en centraal-religieuze worteldimensie in het menselijk hart. (shrink)

Ondanks een hardnekkige mythe die aan de basis ligt van een al even hardnekkige leespraktijk, is de naam van de auteur geen garant voor de eenheid van het werk dat onder die naam verschijnt. Wat men misleidend een oeuvre noemt, is vaak door meer dan twee handen gemaakt en bestaat uit tegen elkaar ingaande denkbewegingen die men onrecht doet door er een proces van rijping en groeiend inzicht onder te willen schuiven. Foucaults ‘oeuvre’ vormt hierop geen uitzondering. Ook daarin (...) zijn breuken en die reiken zo diep dat ze dwars doorheen de naam van de auteur lopen. Zoals mijn titel aangeeft, beperk ik mij hier tot één van die breuken – die tussen de archeologische en de genealogische werken. Ik wil laten zien dat de twee posities die ‘Foucault’ daar inneemt onverzoenbaar zijn en zich situeren aan weerszijden van een van de talloze breuklijnen in het speelveld waarop de hedendaagse wijsbegeerte haar stukken verschuift. (shrink)

Is er een verschil tussen theologie en filosofie, en zo ja, waarin ligt dat verschil? Dat lijkt me de kern te zijn van de punten die Johan van der Hoeven als commentaar naar voren brengt in zijn zeer sympathieke bespreking van mijn bijdrage aan het cursusboek van de Open Universiteit. Ik zal proberen duidelijk te maken waarom ik denk dat dit de kern is, hoewel hij zelf een andere “hoofdvraag” lijkt te formuleren. Maar eerst twee opmerkingen vooraf.

Le site d'éditeur indique : "Editam-se neste volume ensaios elaborados num período relativamente largo de algumas décadas. Apesar de escritos em tempo e com circunstâncias e fins diversos, a sua reunião num volume apresenta uma lógica não só de denominador comum - situam-se todos no campo da História das Ideias Políticas e do Direito -, mas de complementaridade, retoma e/ou desenvolvimento relativamente a aspectos abordados noutros estudos nossos no mesmo domínio. Integram-se, assim, na lógica do tempo próprio do autor.".

Sidgwick's defence of esoteric morality has been heavily criticized, for example in Bernard Williams's condemnation of it as 'Government House utilitarianism.' It is also at odds with the idea of morality defended by Kant, Rawls, Bernard Gert, Brad Hooker, and T.M. Scanlon. Yet it does seem to be an implication of consequentialism that it is sometimes right to do in secret what it would not be right to do openly, or to advocate publicly. We defend Sidgwick on this issue, and (...) show that accepting the possibility of esoteric morality makes it possible to explain why we should accept consequentialism, even while we may feel disapproval towards some of its implications. (shrink)

This article investigates the contribution of Spinoza and authors of his circle (Antistius Constans, Van den Enden and Koerbagh) on the modern conception of tolerance. In his Tractatus theologico-politicus (1670), Spinoza launches the libertas philosophandi-question integrating two kinds of freedom between which there is a tension: freedom of thought and speech and freedom of religious conscience. As freedom means living and acting in society in light of one’s own interests, tolerance becomes a political issue that depends from political perspectives and (...) priorities. This insight leads Spinoza to bringing together the control of political authority on religious affairs and a political regime of religious plurality and toleration. These ideas seem to be reminiscent of texts published in his immediate circle: the anonymus De jure ecclesiasticorum (1665); the political pamphlets Kort verhael (1662) and Vrye Politijke Stellingen (1665) of his teacher Van den Enden; the subversive dictionary Een Bloemhof (1668) and the systematic philosophical Een Ligt (1668) of Koerbagh. In these texts the question of religion and religious authority shifts to the question of the nature and origin of political authority. The authors all criticize the abuse of power in light of the idea that there is no freedom without equality and no equality without freedom. Together with Spinoza’s Tractatus politicus (1677), they thereby form an anomaly within the anomaly of the Calvinist Low Countries that regards specifically this radical democratic view. They are not so much talking about tolerance but about everyone’s active participation in political life which is necessary for the rescue of the republic. (shrink)

Het idee dat geluk schuilt in het verlichten van ongeluk, is in onze cultuur diep ingeprent. Geluk is echter een begrip met een lange voorgeschiedenis, die onder meer laat zien dat geluk door Aristoteles werd begrepen als een collectief ideaal van voorspoed. Dat ideaal lijkt inmiddels achterhaald. Maar wat Aristoteles’ eudemonia en de begripsgeschiedenis van ‘geluk’ ons wél kunnen leren, is dat we ons niet moeten neerleggen bij ons geluk of ongeluk als een lotbeschikking van hogerhand, maar dat we het (...) moeten zien als een taak die voor ons ligt, in het besef dat ons geluk onvermijdelijk verbonden is met dat van anderen. (shrink)

O presente trabalho resulta de um estudo da reentrada do ensino de Filosofia no currículo do ensino médio e sua repercussão no curso de graduação em Filosofia ofertado pela Universidade Estadual Vale do Acaraú, em Sobral-CE, cujo objetivo é provocar uma reflexão sobre o ensino de Filosofia na educação básica de nível médio e a intensidade desse impacto com o retorno da disciplina. Assim, analisamos se esse impacto aconteceu de forma positiva ou negativa para o curso de Filosofia da UVA. (...) Nosso trabalho enfocou aqui, pesquisas e gráficos elaborados através da coleta de dados oficiais em alguns setores administrativos da Universidade, onde tiramos a conclusão dessa análise. (shrink)